Genel Veriler
Resmi Adı: Malezya Federasyonu
Yönetim Şekli: Federal Parlamenter Monarşi
Devlet Başkanı (Kral): Abdullah Şah (2020)
Başbakan: Muhyiddin Yasin (2020)
Nüfus: 32.049.700 (2017)
Yüzölçümü ( km²): 330,803
Bağımsızlık
31 Ağustos 1957 (Birleşik Krallık’tan)
(İslam’ın Yayılması: 15. yüzyıl
Portekiz Sömürgesi: 1511-1641
Hollanda Sömürgesi: 1641-1795
İngiliz Sömürgesi: 1795-1957 )
Kanunun Adı
İslam Aile Hukuku Kanunu
Kanun Linki
Islamic Family Law (Federal Territory) Act
Kanunname Tarihi – Tadiller
1984
Yargısal Yapı
Hukuk sistemi, İngiliz hukuku, şer’i hukuk ve töre hukukunun karışımından oluşmaktadır. Müslüman vatandaşlar için aile hukukunda şeriat kuralları geçerlidir.
Nişan
Haklı bir gerekçe olmadan nişanı bozan kişi varsa kendisine getirilen nişan hediyelerini veya bunların kıymetlerini iade eder. Diğer tarafın, nişanın bozulmasında kusursuz olan tarafın, evlilik hazırlığı için yaptığı harcamaları da tazmin eder. (15. madde)
Nikah Engelleri
Sürekli
- Kan akrabalığı,
- Evlilik yoluyla oluşan akrabalık (Ḳarâbet-i muṣâhere), ,
- Süt akrabalığı (md. 9)
Süreli
- Yaş sınırı (8. madde)
- Din farkı (10. madde)
- İddet süresinin bitmesi (14. madde)
- Üç talakla boşanan kadının başka biriyle evlenmeden dönememesi (14. madde)
- İki kız kardeşi aynı anda nikah altına alma (9. madde)
Nikahın Rükün ve Şartları
7. maddeye göre Federal Bölge’de bir nikah, bu kanun hükümlerine ve genel şer’i hükümlere uygun olarak nikah memurunun huzurunda veli tarafından, nikah memurunun huzurunda ve onun izin vermesiyle velinin temsilcisi tarafından, velinin temsilcisi sıfatıyla nikah memuru tarafından ve nesep yoluyla velisi bulunmayanların wali raja (kral tarafından atanan veli) tarafından kıyılır.
Nikahın Memur Önünde Kıyılması ve Tescili
22. madde nikah memurunun nikahtan hemen sonra belirlenen ayrıntıları ve evliliğin diğer şartlarını derhal evlenme kütüğüne kaydettirmesini; bu kayıt işlemine nikah memuruyla birlikte evlenen taraflar, veli ve iki şahidin tanıklık etmesi gerekli görmüştür.
Nikahın Tarafları-Velinin Rolü-
7. maddeye göre evlilik akdi sırasında velinin bulunması gerekmektedir. Yine, 22. maddedeki kayıt işlemi sırasında velinin taraflarla beraber bulunması gerekir.
Evlilik Minimum Yaşı
Erkekler 18 yaş altında, kadınlar ise 16 yaş altında evlendirilemez. (8. madde)
Karı-Kocanın Hak ve Görevleri
Koca:
Eşin nafakası ve mesken hakkını sağlamak.
Karı:
Kocanın şer’i hukuka uyan isteklerine itaat etmek.
Nafaka Kapsamı
59. maddeye göre mahkeme bir kocaya, İslam hukukuna uygun olarak, karısına veya eski karısına nafaka ödemesini emredebilir. Fakat, mahkemenin doğrulamasıyla naşize olduğu anlaşılan kadın nafaka hakkını kaybeder. Ancak kadın pişman olarak kocasının haklı isteklerini kabul ettiği anda naşizeliği sona erer. 52. maddeye göre kocanın üç ay süre ile nafaka temin etmeyi ihmal etmesi mahkeme tarafından fesh sebebidir.
Mal Rejimi
Tarafların evlilik süresinde yaptıkları katkılar, çocukların durumu vs. gibi durumlar göz önünde tutularak mahkeme malların taraflar arasında eşit dağıtılmasını ya da bir tarafa daha fazla verilmesini isteyebilir. (58. madde)
Çok Eşlilik
Erkek birinci evliliği devam ederken ikinci bir evliliği mahkemenin yazılı izni olmadan yapamaz ve izinsiz yapılan böyle bir evlilik kaydedilemez. Fakat bu evliliğin İslam hukukuna uygun olduğu gösterilirse mahkeme kaydedilmesini emredebilir (23. madde)
Boşanmada Yetki (Koca-Mahkeme-Karı)
Boşanmak isteyen taraf boşanma için mahkemeye başvurur. Eğer iki taraf da boşanmak istediğini ifade ederse mahkeme erkekten bir talakla boşanmayı gerçekleştirmesini ister. Bir taraf boşanmak istemezse hakim tarafları bir din görevlisinin başkanlığındaki uzlaştırma komitesine yönlendirir. Bunun da işe yaramadığı durumda taraflara hakem atanır ve mahkeme bu hakemlere boşama yetkisi verebilir (45-55. maddeler arası)
Talak ve Tescil
Boşanmak isteyen taraf boşanma için mahkemeye başvurur. Eğer iki taraf da boşanmak istediğini ifade ederse mahkeme erkekten bir talakla boşanmayı gerçekleştirmesini ister. En son mahkeme boşamayı kaydeder ve onaylı bir kopyasını nikah memuruna ve nikah başmemuruna kayıt için gönderir.
Gaib ve Mefkud
52. maddeye göre “Kocanın bir yıldan fazla nerede olduğunun bilinmemesi” durumunda mahkeme fesih yoluyla evliliği sona erdirir.
Boşanma Sonrası Nafaka
65. madde kadının iddet süresi dolunca veya naşize olunca nafaka hakkının sona ereceğini karara bağlamıştır.
İddet
Hükm-i Şer’î’ye göre belirlenir. Kanunda geçen açık bir süre yok.
Mehir
21. madde mehrin kadına veya temsilcisine ödenmesini, peşin ödenen ve ödenmesi vaat edilen mehir ve diğer hediyelerin nikah memuru tarafından kayda geçirilmesi gerektiğini ifade eder. (mehr: mas kahwin)
Hidane
81. maddeye göre kadın, küçük çocukların himayesine ve bakımına herkesten daha layıktır. Fakat mahkeme aksi bir durumu görürse; görev sırasıyla anneannesine, babasına, babaannesine, öz kız kardeşine, ana bir kız kardeşine … geçer. ileri açıklama için bkz. 81-87. maddeler. Yine velayet hk. 88-108. maddeler
Çocukların Nafakası
72. madde, aksine bir anlaşma veya mahkeme emri olmadığı sürece çocukların nafakasının babaya ait olduğunu ifade eder. 78. maddeye göre bir erkek kendi çocuğu olmayan birini aile üyesi olarak kabul ederse onun nafakasını sağlamakla yükmlüdür. 79. maddeye göre çocukların nafakası, normal şartlarda erkekler 18 yaşında, kızlarda evlenmeyle sona erer. Ancak nafakasını sağlayamayacak şekilde özürlü olanların ve yüksek öğretime devam edenlerin nafakaları mahkeme kararıyla devam eder.
Çocuğun Nesebi
110. madde evlilikten altı kamerî ay geçtikten sonra ve boşanmanın üzerinden dört kamerî yıl geçinceye kadar çocuğun nesebinin, lian veya mahkeme önünde inkar etme söz konusu olmadığı müddetçe babaya ait olduğunu söyler. 111. madde boşandıktan sonra dört kameri yıl geçince doğan çocuğun nesebinin, baba veya mirasçılarının kabul etmemesi halinde babaya ait olmayacağını, 112. maddeye göre iddetini tamamladıktan sonra bir çocuk dünyaya getiren kadının, eğer boşanmasından dört kameri yıl geçmemişse nesebi babaya nispet edebileceğini söyler. 113. madde bir adamın şüpheyle ilişkiye girmesinden sonra, kadının altı kameri aydan sonra, dört kameri yıldan önce doğurduğu çocuğu o adama nispet edebileceğini söyler.
Kaynaklar
Muhammad Hashim Kamali, Islamic Law in Malaysia Issues and Developments, Kuala Lumpur: Ilmiah Publishers, 2000 İsmail Yalçın, “Malezya’da İslam Hukuku Uygulamaları: Yeni Gelişmeler ve Problemler”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Anabilim Dalı İslam Hukuku Bilim Dalı, 1981-2003